İnsan Damarlarının Anatomisi, Yapısı ve İşlevleri
İnsan damarlarının anatomik yapısını; 1960 senesinde gelişen anjiyo teknolojisi sayesinde oldukça detaylı olarak inceleyebilmek mümkün olmuş; damar hastalıklarının tedavisinde başarı oranı atmıştır.
Damar Anatomisi
İnsan vücudunda bulunan damarların sistemi harika bir ağ şeklinde bütün vücudu çevrelemektedir. 1960 senesinden sonra gelişen anjiyo teknolojisi sayesinde vücutta bulunan damarların anatomisi ve anatomik yapısı hakkında detaylı araştırmalar yapılabilmiştir. Damarların iyi tanınması ve damarlar anatomisi hakkında yeterli bilgi sahibi olunması; damarların korunması ve yapılan cerrahi operasyonların başarı oranın arttırılması konusunda önemli bir faktör olmaktadır. Bunun yanında damarların anatomik yapısı konusundaki detaylar pek çok damar hastalıklarında önleyici ve tedavi edici unsurlardır. Hayatı önem taşıyan damarların anatomik yapısı hakkında detaylar; her damarın beslemekle yükümlü olduğu organlar ve merkezi sistemde önemleri konusunda ciddi önemler taşımaktadır.

Damar Anatomisi
Damar sistemi
Bir ağ gibi vücudu çevrelemiş olan damar sisteminin harika bir işleyişi bulunmaktadır. Bütün organları besleyen ve sorunsuz çalışmasına yardımcı olan damarlar bütün vücudu çevrelemiş bulunmaktadır. Kan, oksijen ve şeker ile organların ihtiyacı olan diğer materyalleri taşıyan damarlar sistemi pek çok bölüme ayrılır. Her bölümü farklı bir organın takviyesinde rol oynar.
Damar sisteminin bölümlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Ekstremite arterlerle ven sistemleri (alt ve üst ekstremiteler olarak iki ayrı dala ayrılır)
- Beyinde bulunan ve besleyen Ven ve arter sistemleri
- Abdominal aort kolları
- İnferior Vena cava ve kolları
- Torakal Aort kolları
Ekstremite Arterler
Alt ve üst olarak ilk başta ikiye ayrılan ekstremite damarlar daha sonra alt guruplar oluşturur.
Alt Ekstremite damarlar (Popliteal, femoral, posterior, gastrocnemius, soleal, anterior ve dorsal damarlar)
Üst Ekstremite damarlar ( Subklavian, brakial, aksiler, arcus, sefalik, median kubital, Ulnar ve radial damarlar)
Abdominal Aort Damarlar
- Frenik A.( Sağ suprarenal, sol suprarenal ile Sağ ve sol İnferior Frenik aort damarları)
- Çölyak A.( Gastrik, common hepatik, splenik )
- Renal Aort ( sol ve sağ renal aort damarları)
- Süperior Mesenterik aort damarları ( Jejunal, A.colica media, ILecolic a, Inferior pankreatikoduodenal a., a. Colica dextra)
- Common IIiac ( Ecterna ve Interna damarları)
- İnferior Mesenterik aort damarları
İnferior Mesenterik Damarlar ve Kolları
- Sol Bağırsak A.( Desenden ve asendan)
- Rectal
- Sigmoid
İnferior Vena Cava ve Kolları
- Adrenal
- Lumbar
- Frenik
- Gonodal
- Common IIiac vena ( İnternal vena ve External vena)
- Hepatik vena( Sağ, sol ve orta hepatik vena)
Portal Ven ve Kolları
- İnferior Mesenterik Ven ( Sigmoid, V.Colica Sinistra, Rectal)
- Superior Mesenterik Ven ( IIeocololic, V Colica dextra ve media, jejunal)
- Gastrik ( sol ve sağgastrik)
- Pankreaktikikoduodenal ven
- Gastroepiploic ven
- Splenic Ven
Torakal Aort Kolları
- Sol Subklaviyen
- Brakiosefalik ( sağ karotis aort, sağ subklaviyen aort)
- Sol Karotis
Boyun ve Baş Arterleri
- Sağ Karotis Arter
- Vertebral Arter
- Sol Karotis Arter
Boyun ve Baş Venleri
- External Jugular
- Vertebral ven
- Internal Jugular ven
Beyin Damarları Anatomisi
Konuşma, düşünme, hareket etme, hafıza, yürüme, oturma, kalkma, uyuma gibi organların kontrollerini üstünde bulunduran beyin yüz milyardan fazla sinirden oluşmaktadır. Beyin damarlarının anatomik yapısı biraz karmaşık olsa da önemli görevler üstlenmiştir. Beyin damar anatomisi, vücudun en karmaşık damar yapısından oluşmaktadır. Genel olarak hastaya çekilen noninvariz türünde uygulanan bir MR görüntüleme yöntemi olan anjiyografi yardımıyla beynindeki damar anatomisi hakkında en kesin bilgilere ulaşılabilmektedir. Beyin vertebral damarlar ve karotis damarlar vasıtasıyla beslenmektedir. Beyindeki serebral hemisferin damarlar yardımı dolaşım yapan kanın basıncı infratentoryel bölümde bulunan karotis interna arterlerinin bölümlerinde bulunan serebellumla birlikte supratentoryel damarları vasıtasıyla talamusun arterlerindeki kanın basıncıyla birlikte vertebral kan damarları ve bölümlerini oluşturup; hücrelere gereken desteği ve besini sağlamaktadır.
Beyinde bulunan damarların tıkanmasına bağlı olarak kan akımının zayıflaması yüzünden; tıkanık olan damarın beslediği bölümde hücrelerin ölümü de dahil olmak üzere bir çok vukuat ortaya çıkar. Bu tıkanıklık yüzünden ortaya çıkabilecek sonuçları saptamak için beyin damarlarının anatomik yapısını bilmek gerekmektedir. Beyin damarları sadece kanı değil beynin ihtiyacı olan şekeri de taşımaktadır. Bir beyinin günlük şeker ihtiyacı ortalama olarak yüz yirmi beş gram civarındadır. Şeker ve oksijen rezervi oldukça az olan beyin hücreleri ve dokuları yapısal ve işlevsel hayatlarına devam edebilmek için; oksijen ve şekeri de barındıran kan akımının düzenli olarak iletilmesine gereksinim duyar.
Beyni besleyen damarlar iki ana bölümde incelenmektedir. Bunlar:
- vertebralis ( rami meningea, rami medullares anteriores veya posteriores, a. Spinanalis posterior, anterior)
- Carotis İnterna ( a.cerebri media damarları ve a.cerebri anterior damarları)
Beyinde spatium subarachnoideum bölümüne yerleşmiş olan bu damarlar aynı zamanda willis poligonu olarak da adlandırılmaktadır.
Beynin beslenmesine yardımcı olan damarlar; beynin dokusunda yapı değişikliğine uğramaktadırlar. Güvenlik konusunda da olumlu rol oynayan bu damarlar sayesinde her madde kontrol edilmektedir. Bu yeni yapılanmaya kan beyin engeli de denilmektedir. Bu yolla sinir hücreleri ve beyin kan yardımı ile gelecek olan zararlı maddelerden korunmaktadır.