Kan Damarlarının, Çeşitleri, Yapısı ve Görevleri
Vücuda kanın ve oksijenin taşınmasına yardımcı olan kan damarları kendi aralarında görevlerine ve yapılarına göre; atardamar, kılcal damar ve toplar damar olmak üzere üç ana guruba ayrılır.
İçindekiler
Damarların Görevleri
Vücudumuzun harika sisteminde kanın dolaşımıyla görevli bulunan damarların sayesinde organlar ve dokular; kendileri için gerekli olan besinleri kanı ve oksijeni alırlar. Vücut işleyişi ve metabolizma için oldukça önemli görevleri bulunan damarların sistemi kalp ile vücut arasında kanın dolaşımını sağlayan önemli bir organdır.
Hayati bir organ olan kalp aynı zamanda damarlar hükmeden iyi bir liderdir. Kanın damarlar yardımı ile vücutta dolaşımını sağlamaktadır. Kalp dışından iki kat zar ile kaplı bulunmaktadır. İç kısmındaysa kanı boşaltan ve depolayan odacıkları kapsamaktadır. yetişkin bir insan da ortalama olarak dört ile beş litre arasında kan bulunmaktadır. Bu da kalbe bir dakikada dört ya da beş litre kan girişi demektir. Giren kan yanında beş litre kan da bir dakika içinde kalpten çıkarak vücuttaki dolaşım sağlanır. Kalpten çıkan kan damarların ve damarlara bağlı olan kılcal damarların yardımı ile vücut içinde dağılarak organlara, doku ve hücrelere gerekli olan oksijeni, besinleri ve kanı iletir.
Damarlar bir yandan da zararlı maddeleri toplayarak oksijenlendirir. Aynı zamanda damarların hücrelere hormon ve besinlerle birlikte ısı iletmek gibi hem koruyucu hem de taşıyıcı görevleri bulunmaktadır.
Kalpten aldıkları temiz kanı vücutta dolaştıran damarlar; hücrelerde bulunan karbondioksit içeren; kirli diye tabir edilen kanı alıp akciğerlere iletir. Akciğerde temizlenen kan tekrar damarlar sayesinde kalbe geri döner.
Tüm vücut işleyişi için hayati önem taşıyan damarlarda oluşabilecek en ufak bir sorun; bütün vücut mekanizmasının işleyişini olumsuz etkiler.
Damarların Yapısı
Alyuvarlar adı verilen kırmızı renkte kan hücrelerini çevreleyen hemoglabin, oksijenle kaynaştığından kan rengini almaktadır. Toplardamarların rengi ise koyu kırmızı bazen ise morumsu olmaktadır. Damarlar aslında renksizdir. Damarın rengini içinde bulunan kanın tonu ve oksijen içerip içermediği tayin etmektedir. Özünde damarların mavimsi bir renkte olmasının nedeni; ışığın deri yoluyla damarlara ulaştığında oluşan yansımadır. Damarlar borumsu bir yapıya sahip olmaktadır.
Toplardamar; çeperi atardamara göre daha geniş ve daha ince bir yapıda bunmaktadır. İçlerinde kapakçıklar yer alan toplardamarlar bu kapakçılar sayesinde kan dolaşımı yaparken, kanın yer çekimi karşısında geri dönüşümünü engeller. Toplardamarlar arasında görev bakımından tek istisna akciğer toplardamarı olmaktadır. Akciğer toplardamarı kirli değil temiz kanı taşımaktadır. Kalbin kasılması ve verdiği emme kuvveti sayesinde çalışırlar
Üç ana tabakadan oluşmaktadır. Bunlar:
- İç zar ( epitel hücreden ibarettir)
- Kas tabakası
- Bağ doku
Kılcal damarlar; kan dolaşımıyla görevli bulunan sistemdeki en ince damarlardır. Çapları 0.150 mm- 0.007 mm arasında olmaktadır. Yarı geçirgen bir pozisyonda bulunurlar.
Atardamarlar kaslı kan damarımızdır. Genel olarak temiz kan taşımalarına rağmen akciğerde bulunan atardamarlar kirli kanı taşımakla görevlendirilmiştir.
Damar Çeşitleri
Damar Sistemleri üç gurupta toplanmaktadır. Bunlar:
- Kılcal damarlar
- Toplardamarlar
- Atardamarlar
Kılcal damarlar; bir örümcek ağı gibi bütün vücuda yayılmıştır. Atar ve toplar adı verilen ana damarların arasında bulunmaktadır. Organları, dokuların ve hücrelerin beslenmesine destek vermektedirler.
Toplardamarlar; Kalp kulakçıklarından çıkan bu damarlar; genel olarak kirli ve karbondioksit yüklü olan kanı taşımakla görevlidir. Vücutta organlarda, dokularda ve hücrelerde bulunan kirli kanı alır ve kalbe geri iletir. Bu konuda tek istisna akciğer toplardamarı olmaktadır. Akciğer toplardamarı kirli değil temiz kanı taşımaktadır. Kalbin kasılması ve verdiği emme kuvveti sayesinde çalışırlar. Çoğu zaman atar damarları takip eden toplardamarlar; alt, üst ve kapı toplardamarları olmak üzere kendi içinde bölümlere ayrılır. Toplardamar sadece kan taşımakla kalmaz aynı zamanda vücutta lenflerinde taşınmasına yardımcı olur. Akciğerde toplam dört tane toplardamar bulunmaktadır. Toplardamarlar ikiye ayrılır:
- Üst ana toplardamarları
- Alt ana toplardamarları
Atardamarlar; Atardamarlar; genel iletim görevindedirler. Kalpten kanı alarak oksijen ve gerekli olan maderle birlikte organlara, dokulara ve hücrelere taşır. Kalpte bulunan karıncıktan çıkış yaparlar. Genel olarak temiz kan taşımalarına rağmen akciğerde bulunan atardamarlar kirli kanı taşımakla görevlendirilmiştir. Organlara kan nakli en yoğun olarak aort adı verilen atardamar sayesinde yapılmaktadır.
Kan Damarları
Bir insan vücudunu toplam olarak yüzbin kilometre civarında damarlar oluşturmaktadır. Kan damarları ilk olarak kendi içinde ikiye ayrılmaktadır. Bunlar:
- Ateryal ( temiz kanı taşır)
- Venöz (kirli kanı taşır)
Kan damarları çeşitleri
Kan damarlarının çeşitlerini şu şekilde gruplandırabiliriz:
- Atardamarlar ( arter)
- Aort Atadamarları ( Karotid, Truncus coeliacus, subklavyen, renal, mezenterik, iliyak)
- Atardamarcıklar
- Toplardamarlar (Venler) ( Jugular, Subklavyan, iliyak, renal, vena, kava)
- Kılcal damarlar
- Toplardamarcıklar ( venüller)
Özellikleri
Dolaşım sistemimizi sağlayan kan damarlarının genel özellikleri şunlardır:
- Kapsadıkları bölgeye göre guruplara ayrılırlar
- Atar ve toplar diye iki gurupta ana damara ayrılırlar.
- Atardamarlar temiz olan kanı; toplardamarlarsa kirli olan kanı taşımaktadır.
- Bütün damarlar içinde en büyük olana aort adı verilmektedir.
- Vücutta bulunan bütün organlarda birer tane temiz ve kirli olan kanları taşıyan damarlar mevcuttur.
- Bütün damarların karşılaştığı en büyük sağlık sorunları;
- Kanda oluşan pıhtılaşma
- Tıkanıklık
- Varis
(Sizin oyunuz ilk olsun)
Loading...