İnsan Vücudundaki Damarların Türleri ve Uzunlukları
İnsan vücudundaki damarların toplam uzunluğuyla dünyanın çevresinin sarılabiliyor olması son derece enteresan bir bilgidir.
İnsan vücudunda damar uzunlukları şaşırtacak boyutlara ulaşabiliyor. İlk duyduğumuz zaman şaşkınlığa yol açsa da damarlarınızın uzunluğu dünyayı sarıp sarmalayacak kadar uzundur.
İçindekiler
İnsan Vücudundaki Damarların Türleri
Vücudumuzdaki damarların uzunluğunun kaç metre olduğu ile ilgili birçok bilgiye ulaşabilirsiniz. Ancak Vikipedi gibi kaynaklara rağmen kılcal damar uzunluğumuzun bile dünyanın çapından daha fazla olması akıl sınırlarınızı zorlayabilir. Bir insanın vücut ölçüleriyle kıyaslandığında bu ütopik uzunlukların nasıl mümkün olduğunu düşünmeniz gayet doğal. Fakat burada vücudumuzu ve yapısını iyi tanımak öne çıkıyor.
İnsan vücudunda damar uzunlukları öncelikle farklı türlere göre değerlendirilebilir. Herkesin bildiği üç tip damar olduğunu söyleyebiliriz. Atardamarlar ve toplardamarlar kanın dolaşımını sağlayan ana yollar gibidir. Olası bir tıkanıklık durumunda ise hayati risk dahi oluşabilir. Aslında vücudumuzu besleyen en temel noktalar olarak adlandırmak doğru olacaktır.
Ana arterlerin yanında kılcal damarlar göze batmayacak kadar ufaktır. En fazla burun kenarımızda gözüktüklerinde rahatsızlık duyarız. Bir saç teli kadar olabildiğini burada bile gözlemlemek mümkündür. Dolayısıyla insan vücudunda damar uzunluğu dünyanın çevresini dolayacak kadar çoktur demek daha da ütopik gelmeye başlayabilir. Zira dünyanın çevresinin toplam uzunluğunu ekvator üzerinden 40.075 km, meridyen üzerinden ise 40.007 km olarak ölçmüşlerdir. Sadece sahip olduğumuz kılcal damarların uzunluğu ise 40.000 kilometre limitini aşmaya yetiyor.
Damar Türleri arasında ise aşağıdakiler ayrı ayrı değerlendirilebilir.
- Atardamarlar: Arter olarak geçen bu damar yapılarının görevi temiz kanı vücuda dağıtmaktır. Vücudun ana yolları olarak adlandırabileceğimiz çizgileridir. Oksijen yüklü temiz kanı pompalayan kalpten alır ve tüm vücuda dağıtır.
- Toplardamarlar: Ven olarak adlandırılan bu damar tipi ise yine ana yol olarak belirtebileceğimiz kadar büyüktür. Çünkü temiz kanın dokulara ulaştıktan sonra oksijenden arınarak kirli kana dönüşmesiyle ihtiyaç duyacağımız geri dönüş yoludur. Kirli kanı taşıyan venler en az atardamarlar kadar önemlidir.
- Kılcal Damarlar: Vücudumuzun her organında, dokusunda ve hücresinde binlercesi bulunan minimal damar yapılarıdır.
- Atardamarcıklar: Arteriyol olarak adlandırılmış olan bu damar tiplerinin ise atardamarların uç noktalara uzanmasını sağlayan ufak yapı taşları olduğunu söyleyebiliriz. Dolaşımda temiz kanın dağıtımı için hayati önem taşımaktadır.
- Toplardamarcıklar: Venül ise toplardamarların kirli kanı taşımak için uç noktalara kadar uzanan uzantılarıdır. Sağlıklı bir dolaşım için şarttır.
İnsan Vücudunda Damar Uzunlukları
İnsan vücudundaki damarların toplam uzunluğu yaklaşık olarak 100.000 kilometre olarak tanımlanıyor. Bunlar kılcal damarlar, atardamarlar ve uzantıları ile toplardamarlar ve uzantıları şeklinde üç ana grupta toplanabilir.
Dünyanın çapının kabaca 40.000 km olduğunu varsayarsak 100.000 km damar uzunluğumuzun en az 2 kez tam, bir kez ise yarım tur dolaşabileceğini söyleyebiliriz. Bu gibi astronomik bir rakama uzanan damar uzunluklarını daha net detaylarla ele almakta fayda olduğunu düşünüyoruz.
Sağlıklı bir insanın vücudunda bulunan 100 trilyon civarı hücrenin tamamının kana ihtiyaç duyduğu bilinen bir gerçek. Yani oksijen yüklü kanın sürekli olarak kalp tarafından pompalanması ve bu hücrelere ulaşması gerekiyor. Keza hücrelere ulaşmadığı zaman hücre ölümü ile beraber çoğalan doku kaybı hayati önem taşımaya başlayabilir. Hücrelerden dokuya, dokulardan organlara ve sonuç odaklı baktığımızda ölüm ile sonuçlanan bir sona gidilebilir.
- Atardamarlar: 15.000-20.000 km
- Toplardamarlar: 15.000-20.000 km
- Kılcal damarlar: 60.000 km
Kılcal damarların 60.000 km ile atardamar ve toplardamar uzunluğuyla kıyaslandığında ezici bir üstünlüğü bulunuyor. Bunun sebebi ise en ufak yapı taşı olan hücrelere kadar ilerliyor olmasıdır. Mantık çerçevesinde baktığımızda buna hak vermek mümkün.
Örneğin sağlıklı bir akciğeri ele aldığımızda 300 milyon civarında kılcal damara ev sahipliği yaptığını görebiliriz. Bu damar yapılarının tümünü görebilmek için mikroskop dahi kullanılabileceği için mesafeyi bu ölçütte belirtmek gerekiyor.
Vücudumuzdaki damarların uçları birleştirilerek bir alana konulduğunu düşünürsek yaklaşık 8.000 metre kare boyutunda yer kaplayacağı hesaplanmıştır. Sağlıklı bireylerde 100 trilyon hücrenin tamamına erişecek kadar kılcal damar ağı bulunur ve sağlıklı bir biçimde çalışır. Olası hastalıklar ve rahatsızlıklar ile beraber bu ağın çeşitli yerlerinde aksamalar gözükebilir. Haliyle ölen hücreler ve dokular ile beraber organların zarar görmesi, deformasyon ve oksijen yoksunluğu baş gösterebilir. Sonuç olarak hastalıklar, yaşlılık ve ölüm için damar sağlığının ciddi bir yeri olduğu aşikârdır.
Sadece kılcal damarlar üzerinden yapılan hesaplamalarda akciğerimizde yer alan 300 milyon kılcal damarın uzunluğu 2.400 kilometre civarında çıkmaktadır. Beyinde yer alan kılcal damarların uçtan uca uzunluğu ise yaklaşık 650 kilometredir.