Kol Damarları İsimleri, Hastalıkları ve Kol Damarlarında Sıkışma
Kol damarlarında oluşabilecek sıkıntı çoğu zaman kalbe olan yakınlığına da bağlı olarak ciddi sonuçlara varabilmektedir. Kolda oluşan en ufak bir ağrının bile temelinin araştırılması gerekmektedir.
İçindekiler
Kol Damarları
Kolda bulunan damar sistemi yüzeysel venöz yapılardan oluşmaktadır. Koldaki yüzeysel olan venler ( sefalik ven ve bazilik ven olarak iki ana gurupta incelenir.
Kol damarları ilk olarak ikiye ayrılmaktadır.
- Üst kolda bulunan kol atardamarları
- Ellerde ve bileklerde olan atardamarlar
Üst kolda bulunan kol atardamarları iki ayrı bölümde incelenir:
- Kol atardamarları
- Derin kol atardamarları
Üst Kol Atardamarı
Üst kolda bulunan atardamarlar; kanı dolaşımını kalpten alır ve omuza ve üst kola taşır.
El ve Bilek Atardamarları
Elde ve bilekte bulunan atardamarlar elin içinden iki tane halka oluşturmaktadırlar. Bu şekilde hem parmaklara hem de avuç içinde bulunan derin kısımlara kan ve oksijen sağlarlar.
Kol Damar Hastalıkları
Kol damar hastalıkları arasında en yaygın olan atardamar üzerinde olan damar tıkanıklıkları olmaktadır. Kol damarları arasında olan bu tıkanıklık; el parmakları ile kalp arasındaki damarların her yerinde oluşabilmektedir. Kol damarında oluşan tıkanıklıklara yoğun olarak rastlanılmamaktadır. Bu hastalıkların nedenleri genel olarak:
- Ateroskleroz
- Takayasu hastalıkları
- Torasik çıkış sendromu ( bu sendromda kolda bulunan damar; kaburga ortasında sıkışıverir)
- Buerger Hastalıkları
- Kalpten gelen kan pıhtısı
Kol Damar İsimleri
Koldaki damarlar sağda bulunan karotis damari ve solda aorttan çıkar. Aort damarındna ilk ayrılan kısmına subklayan damar adı verilir. Vertebral damar beyinciği beslemektedir. Koltuk altı hizasında aksiler damar, kolda ise aksiler damar ve brakial damar adını alır. Dirsek seviyesinde bulunan kol damarları radal, interosseal ve unlar damarlardır.
Kolda Damar Yolu Açma Tekniği
Kolda bulunan arterin yolunun açılma tekniğini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Damar açmak için uygun olan intraket hastanın damarının boyutuna ve yaşına göre belirlenir.
- Kan yoluyla bulaşan hastalıklara karşı tedbir olarak eldiven takılır.
- Damara giriş yapılacak olan kol kalbin altında bir seviyede tutulur.
- Ven seçilirken ilk olarak damarlar incelenir sonra el yardımı ile seçilen damar kontrol edilir.
- Damara giriş yapılacak yerin on beş santim üzerine turnike uygulanır.
- Turnike venöz dönüşümü engelleyecek ama arteriyirel dönüşü engellemeyecek şekilde sıkılmalıdır.
- Turnike uygulamasından sonra kan alınacak olan ven parmak ucu ile hissedilir ve yolu gözlemlenir.
- İğnenin gireceği alan alkolle temizlenir.
- Tek el ile iğnenin gireceği alan gerilir diğer el ile iğne tutulur
- Damar derinliğine göre iğne eğilerek damara giriş yapılır.
- Kanule kan gelmesi ile damar girişi yapıldığı anlaşılır.
- İğne kanülde kalacak biçimde bir santim geri alınır ve kola paralel olarak tutulur ve itilir.
- Bir el başparmağıyla turnikenin bir santim üzerine basınç yapılır ve turnike çıkarılır.
- İğne geri alınıp branülün uç kısmına kapak takılır.
- Kan pıhtılaşmasına engel olmak amacıyla enjektör yardımyla branül üst kapağından üç veya dört milim serum verilir.
- Üzerine flaster yapıştırılır.
Kollateral Damar
Vücutta önemli olan kollateral damarlar gerekli olan durumlarda devreye girerek açılır ve dokuların, hücrelerin ihtiyacı olanı kanı, glikozu, oksijenle birlikte iletir.
İhtiyaç bitiğinde ise yine kendi kendilerine kapanır. Doku ve hücreler kendi ihtiyaçlarını kendi damarlarından almaya devam eder. Buna antereman halinde olan bir koşuyu göstererek örnek verebiliriz. Koşu sırasında dokunun ya da hücrelerin kendi damarlarından aldığı besin ve kan yeterli gelmemektedir. Daha fazlasına ihtiyaç duymaktadırlar. Kollateral damarlar bunu hissederek o esnada açılıp gerekli olan takviyeyi yapar. Koşu bittiğinde her şey normale döndüğünde ise açıldığı gibi kapanır ve dokularla hücreler kendi damarlarından ihtiyaçları olan besinleri almaya devam ederler.
Kolda Damar Sıkışması
Kol damarında sıkışma vuku bulduğunda belirtileri kesin ve nettir. Kol damarında sıkışma meydana geldiğinde keskin bir ağrı ile birlikte yanma hissi algılanır. Bu ağrı özellikle içten dışa doğru olmaktadır. Bunun yanında;
- Damar sıkışması olan kolda uyuşma hissedilir ve hislerde azalma meydana gelir.
- Damar sıkışması yaşanan kolda omuzdan damarlara doğru karıncalanma ve sızlama hissedilir.
- Kol kaslarında seyirme ile birilikte yorgunluk ve halsizlik hissedilir.
- Kol damarının sıkıştığı bölgede yumuşama hissi
Kol damar tıkanmalarının belirtilerindendir. Bazı durumlarda bu belirtiler ağrı olmanda hissedilebildiği gibi bazı durumlarda bu belirtiler olmadan direk ağrı hissi de olabilmektedir.
Kolda Damar Çıkarma
Kol damarının çıkarılması için çeşitli etkenler bulunmaktadır. Bunlardan bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Yağ oranı dengesi: Vücutta bulunan yağ oranı düştükçe damar ortaya çıkmaya başlar.
- Kasların Hacmi; Kol kaslarının büyüklüğü damar çıkarma için etken olmaktadır. Kolda bulunan iki kas( triceps ve biceps) büyüyüp genişledikçe damarlar çıkmaya başlar
- Genetik Yapı; genetik yapıya bağlı olarak kolda damar çıkma olasılığı azalmaktadır.
- Kan Pompalama Hızı; Pump etkisi denilen bu yöntemle damara giden kan hızlanır ve damar genişler
- Anteraman ve spor: Yapılan spor sayesinde kolda bulunan çıkar