Koroner Arter Hastalıkları Hakkında Önemli Bilgiler
Bütün hayati organları etkileyen koroner arter hastalıkları; genellikle ileri yaşlarda görülmekte olup, son zamanlarda ölüm oranlarının ağırlıklı yüzdesini oluşturmaktadır.
Kroner Arter Hastalığı
Bir dakika içinde yaklaşık olarak yetmiş kez kasılan kalp, vücutta bulunan organlar, doku ve hücrelerin ihtiyacı olan kanı pompalayarak iletmekle görevli olarak bulunan; hayati anlam taşıyan önem taşımaktadır. Kalp organlara kanı atardamarlar aracılığı ile iletmektedir. Koroner arter ne demek ilk olarak bu konuda bilinçli olmak gerekmektedir. Organları besleyen kalp; kendi ihtiyacı olan besinleri de koroner damarlar aracılığı gerçekleştirmektedir. Bu sebepten ötürü koroner damarlarda oluşan herhangi bir sorun ilk olarak kalbi, arkasından da bütün organları etkilemektedir.
Koroner damarlarda en sık rastlanılan sağlık sorunu; koroner aterosklerozlar olmaktadır. Koroner aterosklerozlar halk arasında damar sertliği olarak da bilinmektedir. Koroner damarlarda meydana gelen hastalıklarda koroner kalp hastalıkları olarak nitelendirilmektedir.
Yapılan araştırmalar sonucu ortaya çıkan acı gerçek sonucu; koroner kalp hastalıkları kırk beş yaş erkeklerde ve atmış beş yaş üzerindeki hastalarda büyük olasılıkla ölüm nedenleri olabilmektedir. Koroner damarlarda oluşan tıkanma, yırtılma veya pıhtılaşma sonucunda akut miyokard infaktüs diye adlandırılan kalp krizi nedeniyle ölümcül bir hastalık süreci başlayabilmektedir.
Nedenleri
Koroner damar hastalıklarının en önemli nedenlerinden biri yaş faktörü olmaktadır. Yaşın ilerlemesiyle damarlar esnekliklerini kaybederler; mekanizma işleyişi zayıflar. Yaşı ilerleyen insanlarda damar sertlikleri ve damar tıkanıklıkları en sık görülen sağlık problemleri olmaktadır. Koroner damarlar kalbi beslemektedir. Bu nedenle koroner damarlarda rastlanılabilecek her hangi bir sorun sadece kalbi değil; bütün organları ilgilendirmektedir. Bu hastalık erkeklerde daha yoğun bir şekilde rastlanılmaktadır. Bunun ana nedeni kadınların salgıladıkları östrojen hormonları olmaktadır. Bu hormon aynı zamanda bayanları oluşabilecek hastalıklardan da korumaktadır. Menopoz dönemine giren bayanlarda östrojen hormonu azalmaktadır. Kadınlarda bu hastalığın ileri yaşlarda nadir de rastlanılmasının temel nedeni bu olmaktadır.
Sigara ve alkol kullanımı tüm damarları etkilediği gibi koroner damarlarında olumsuz olarak etkilenmesini sağlamaktadır. Düzensiz bir beslenme alışkanlığı, yağlı yiyeceklerle, hazır gıdalarla beslenmenin damarlar koroner damarlar üzerindeki olumsuz etkilerini de unutmamak gerekmektedir.
Koroner arter hastalıklarının pek çok nedeni bulunmaktadır. Yüksek kolesterol, diyabet hastalıkları gibi genelde genetik sorunlar da bu hastalığın etken faktörlerinden biridir. Bunun yanında hareketten uzak bir yaşam tarzı, aşırı stres ve gerginlikler, psikolojik sorunlar bu hastalığı tetikleyen nedenler arasında yerini almaktadır.
Belirtileri
- Koroner damar hastalıklarında ilk belirti halk arasında iman tahtası diye adlandırılan göğüs üzerinde bulunan kemiklerin altında oluşan şiddetli ağrılar, sıkışmalar baskılar tazyik hissi ve alınan nefeste zorluk çekilmesidir.
- Göğüs altında oluşan ağrı buradan sol kol veya iki kol birden, ve sol omuza yayılabilmektedir.
- Hastanın vücudunda ve kollarında güç kaybı hissedilmesi
- Ağrı ve halsizlik hissi yarım saatten fazla sürer veya dil altı alınan ilaçlara rağmen geçmezse; hasta direk olarak kalp krizi geçirme riski ile karşı karşıya bulunmaktadır.
- Tam tersi olarak ağrı ve halsizlik hissi yarım saatten az sürer veya dilaltı alınan ilaçlarla kesilirse; hasta direk olarak kalp krizi tehdidi altında bulunmaktadır.
Koroner damarlar içinde meydana gelen aterosklerotik plaklar bazı durumlarda yırtılmayabilir Fakat bu plaklar bir süre sonra damar tıkanıklığı oluşmasına neden olur. Bu da koroner kalp hastalıklarının ortaya çıkması demektir. Koroner kalp hastalıklarında en önemli belirti; egzersizler, yaşanan stresler, şoklar, ağır bir yük kaldırmak, yokuş yukarı koşmak veya yürümek gibi kalbi zorlayan durumlarda yine imam tahtası denilen göğüs kemiğinin altında bulunan boşlukta ağrının meydana gelmesi ve bu ağrının dinlenme halinde üç veya beş dakika içinde geçmesi durumudur.
Risk Faktörleri
Koroner arter hastalıkları toplumda oluşan ölüm nedenlerinin ağırlıklı bir yüzdesini oluşturmaktadır. Bu hastalık karşısında tedavi kadar korunma da istenmeyen sorunları önleyici bir tedbir olmaktadır. Bu nedenle toplumun bu konuda risk faktörlerini bilmesi; sağlık açısından önemli bir ayrıntı olmaktadır. Koroner arter hastalıklarının risk faktörleri hakkında şunları söylemek mümkün olmaktadır:
- Erkeklerin koroner arter hastalıklarına yakalanma riski kırk beş yaş üstü iken bu yaş sınırı kadınlarda atmış beş olmaktadır.
- Kadınlar erken menopoz evresinde bu hastalık konusunda riskler taşımaktadır.
- Anne, baba, kardeş gibi birinci dereceden yakın akrabalarda ve ailede bu hastalığa yakalananların olması veya ailede erken ölümler bulunması.
- Hipertansiyon hastaları
- Kan yağları yüksek olanlar
- Alkol ve sigara bağımlılığı
- Şeker hastalığı ( şeker hastalarının büyük bir kısmında koroner kalp hastalıkları kendini göstermekte.
- Hareketsiz bir hayat sürmek
- Aşırı kilo veya obezite,
- Dengesiz beslenme
- Psikolojik bozukluklar
- Depresyon
Tedavisi
Koroner damar hastalıklarında tedavi hastadan hastaya farklılıklar göstermektedir. Hastanın durumuna, yaşına, hastalığı tetikleyen etkenlere göre tedavi yöntemleri değişiklikler göstermektedir. Hastanın tedaviye destek olması da oldukça önem taşımaktadır. Hastanın aynı zamanda hayatını düzenlemesi, kullanıyorsa sigarayı bırakması, diyet listesi hazırlaması tedaviye yardımcı olacak etkenlerdir. Bunun yanında uygulanacak olan tedavi yanında bitkisel tedavi yöntemleri konusunda da bilinçli olmasında yarar vardır.
Koroner arter hastalıklarında genel olarak ilk tedavi yöntemi ilaç tedavisi olmaktadır. Bu hastalık kronik bir hal aldıkça tedavi uzamaya başlar. Bu nedenle tedaviye ne kadar önce başlanırsa tedavi o kadar kolay olacaktır. Yapılan ilaç tedavisinde ana amaç ağrıları engellemek, kalbin ihtiyacı olan oksijeni dengelemek, koroner damarları genişletmek ve hastalığın ilerlemesine engel olup sorunu ortadan kaldırmaktır. Bunun yanında kanı sulandıran, akışkanlığını sağlayan ilaçlarda tedavide yardımcı olmaktadır. Tedavi yöntemlerinde kalp kasının durumu, damarın aldığı hasarı hastanın yaşı, damarın bulunduğu konum önemli bir ayrıntıdır. Koroner arter anatomisinde açık olarak izlenebildiği gibi bu damarlarda oluşan herhangi bir problemde sadece kalp değil aynı zamanda diğer organlarda önemli hasarlar alabilmektedir.
İlaç tedavisinin yeterli olmadığı durumlarda, istenmeyen durumları önlemek ve riskleri azaltmak için cerrahi yöntemine geçilir. Yapılacak ameliyatlar ya koroner arter bypass greft yöntemi ile damara köprü kurulması ya da anjiyoplasti şeklinde olmaktadır. Bu damarlara doktor tarafından gerekli görüldüğü taktirde stent veya balon uygulamasında da bulunulabilir.