Ortalama Arteryal Kan Basıncı Hakkında Bilgiler

Ortalama arteryal kan basıncı değerleri; bilhassa acil hastalar için doktorların hastaları takipleri ve tedavisi konusunda kullandığı en önemli kaynaklardan biridir.

Arter Basıncı 

Ortalama arter basıncı halk arasında genel olarak kan basıncı diye adlandırılır. Arter basıncını kan basıncı olarak yorumlamak yanlış bir anlatım olmaktadır. Çünkü kanın farklı basınçları bulunmaktadır. Bunlara örnek olarak;

• Periferik venöz 
• Santral venöz 
• Pulmoner arter 

Verebiliriz. Ortalama arteryel basıncı hesaplanırken tam olarak zaman ağırlıklı bir ortalama değer oluşturur. Halk arasında bu detay pek bilinmediği için kan basıncı hesaplamaları hep aynı şekilde olduğu yolunda yorumlanmaktadır. Oysa ki OAB insan sağlığında önemli bir faktördür. Düşük veya yüksek basınçtan dolayı organların herhangi bir zarara maruz kalmasına engel olmaktadır.

Ortalama Arteryal Kan Basıncı

Ortalama Arter Basıncı

Kanın damarlar aracılığı ile ilgili organlara ulaşmak için kalpten pompalanmaktadır. Sol ventrikül damarından ilk olarak aort damarına pompalanan kan; diğer damarlara dağılırken bir basınç oluşturmaktadır.  Mükemmel bir işleyiş sistemi olan vücut mekanizmasında kan; atar ve toplardamar yardımı ile vücut içinde dolaşımını sağlamaktadır. Bu şekilde ihtiyacı olan organlara, dokulara ve hücrelere gereksinim duydukları besinleri, oksijeni, kanı ve diğer maddeleri dağıtırken karşısına bir direnç çıkar. Organlara ulaşmak için kanın bu direnci aşması gerekmektedir. Bu yüzden bir basınç gösterir. Kanın direnci atlayabilmek için gösterdiği basınca; atardamar basıncı denilmektedir. Arter basıncı iki unsura bağlıdır:

• Kalpten pompalanan kanın damarlarda dolaşması için gösterilen basınç
• Damarların kan basıncına karşı gösterdiği direnç

Arter basıncı incelenirken iki ayrı evre bulunmaktadır. Bunlardan biri sistol evresi diğeri ise diyastol evresidir. Kalp Kasının kasılması sayesinde arterlere pompalanan kanın gösterdiği basınç en yüksek seviyelere gelir. Buna sistol evresi denilmektedir. Kalp kasının gevşemesi sayesinde damarlara pompalanan kan; tekrar geri döner. Bu aşamada arter basıncı minimuma düşmektedir. Buna da diyastol evresi denilmektedir.

Kısaca OAB diye adlandırılan ortalama arter basıncı; kişilerin kanlarının basınçları hakkında yeterli bilgileri vermektedir. Bilhassa acil servise gelen ve travma şok gibi hastaların durumlarının kontrolünde oldukça işe yarayan bir uygulamadır.  Acile gelenlerin vücutlarındaki kan dolaşımın normal düzeyde olup olmadığını, organların yeterli düzeyde kan alıp almadığını kontrol etmek için kullanılan faydalı bir yöntemdir.  Hastanelerdeki tansiyon ölçen cihazların hemen hemen hepsinde OAB ölçümü de yapılmaktadır.  Hastanelerde yoğun bakım ünitelerinde OAB direk ölçerek monitörde raporlayan cihazlar bulunmaktadır.

Ortalama Arter Basıncı Ölçülmesi

OAB; direnç ve basıncın oluşturduğu yakın ilişkiyle alakalı olmaktadır. Aynı zamanda ortalama arter basınç; santral venöz basıncıyla birlikte sistemik vasküler direncin belirlenmesine yardımcı olmaktadır. Bir insanın tansiyonu; o insanın OAB da kapsamaktadır. Sol ventrikül tarafından alınan ritmik kontraksiyon yaptığı dolaşım esnasında vakküler sistemin içine kanı pompalamasıyla OAB oluşmasını sağlar. 

Genel olarak baş ve boyun arterlerinden de tansiyon almak mümkün olmaktadır. Boynun iki tarafında bulunan şah damarı tansiyon almak için oldukça uygun noktalardan biridir. İlk yardım sırasında; sıradan bir insanın iki parmağı yardımıyla bile alabileceği nabız atımları hastanın o anki durumu hakkında yeterli bilgi vermektedir.

OAB ölçümü yapılabilmesin farklı yöntemler kullanılmaktadır. Bu yöntemlerde en yaygın olanı direk olarak yapılan ölçümdür. Bir kateter yardımıyla periferik arterden sürekli tansiyonu kaydedilir.  Perifer arterden alınan ölçümler; arter sistemine gönderilirken; hasta hakkında detaylı bilgiler kayıt etmeye başlar. Bu nedenden ötürü alınan tansiyonda farklar oluşmaya başlar. Bu sonuç en fazla pedis artere yansır.

Çeşitli cihazlar yardımıyla yapılan ölçüm esnasında ortaya halk arasında küçük ve büyük olarak adlandırılan tansiyon değerleri çıkmaktadır. Hasta üzerinde yapılan OAB ölçümleri tansiyon değerlerini kareterize etmeye yardımcı olmaktadır.

Tansiyon ölçen cihazlar yardımıyla kan basıncı değerleri ölçülebilmektedir. Satılmakta olan çok farklı ve çeşitli dijital tansiyon ölçen cihazlar bulunmasına rağmen kesin ve sağlıklı basınç ölçümü yapan en iyi alet iki parçadan oluşmakta olan klasik tip tansiyon cihazlarıdır. 

Ortalama Arteryel Basınç Hesaplama Yöntemleri

OAB genel olarak damarların direncinin ve bu dirence karşı, önüne çıkan basıncın arasında bulunan  ilişkiye dayanmaktadır. Tansiyon adı da verilen kandaki basıncı etkilemekte olan unsurların başında gelen ortalama arteryel basıncı=  (nabız basıncı)/3 + diyastolik basınç formülüyle hesaplanmaktadır.

OAB hesaplaması yapılırken hastadan alınan kanda sistolik basınç değerinden diyastolik basınç değeri çıkartılıp, ortaya çıkan sonuç; üçle bölünerek elde edilen değer diyastolik basınçla toplanır. Hastaların ortalama arteryel basınç değeri yetmiş mm Hg ile yüz mm Hg arasında bir sonuç vermektedir.

Hastanın aort damar sistemiyle Proksimal atar damar sistemi üzerinde hesaplanan OAB değerinde toplardamarlarda oluşan basınç baz alınmaz. Küçük tansiyon büyüğünden daha düşük değer içerdiği için; OAB değerlerinin sonuçları küçük tansiyon değerine yakın bir değerde olmaktadır.

OAB hesaplanması hasta açısından büyük önem taşımaktadır. Şöyleki;              

• OAB damarlarda bulunan tansiyon hakkında detaylı bir şekilde bilgi verir.
• Bilhassa acil hastalarında şok veya travma geçirmeleri durumunda doktorun yapacakları müdahale esnasında kan basınçlarının dengelenmesini sağlar.
• Organların, dokuların ve hücrelerin kendi beslenmeleri için gerekli olan kanı; yeterli olarak ve gereken zamanda alıp almadığını gösterir.
• Organlarda bir sorun olup olmadığını gösterir.

Kullanıcı Yorumları ve Oyları (Sizin oyunuz ilk olsun)

Loading...