Temporal Arteritin Tanımı, Belirtileri ve Tedavisi

Temporal arterin ne olduğu, nasıl tedavi edildiği ve tedavi türleri, belirtilerinin neler olduğu, hangi nedenlerden kaynaklandığı üzerine makale.

Temporal arterit tanımı

Genellikle yaşlılarda görülen bir vaskülit (damar duvarı iltihabı) hastalığı olan temporal arterit, kalpten kan pompalayan en büyük atar damar olan aorta ve onun kollarından birisi olan temporal arterde meydana geldiği için bu adı almıştır. Bunun nedeni bu hastalığa neden olan iltihabın orta ve geniş büyüklükte damarlarda oluşmasından kaynaklanır.

Çoğunlukla 50 yaşın üstündeki insanlarda görülmektedir. Daha genç olan kişilerde de görülme ihtimali olmakla birlikte oldukça düşüktür. En çok görüldüğü yaş grubu 70 ve 75 yaş arasıdır. Erkeklere kıyasla kadınlarda daha sıklıkla görülmekte olan bir hastalıktır, ortalama olarak hastaların üçte ikisini kadınlar oluşturmaktadır. Türkiye’de görülme ortalaması yüz binde bir kişidir. Tedaviye cevap veren hastalıklardandır ve tedavi sonrası tekrar görülme olasılığı oldukça azdır.

Temporal arterit görünümü

Temporal arterit belirtileri ve sebep olan etmenler

Kişide daha önce yaşanmayan ve hissedilmeyen, yeni başlamış olan ve süreklilik arz eden baş ağrısı durumu, grip hastalığa benzer şikayetlenmelerin artması, kendini sürekli olarak halsiz hissetme ve zaman zaman görülen ateş yükselmesi gibi belirtiler temporal arterin var olduğuna dair işaretler olabilir. Bunların yanı sıra kilo kaybedilmeye başlanması, kalçalarda, özellikle yemek yerken ve konuşurken çenede ve boyunda hissedilen sürekli ağrı, iştahsızlığın artması da hastalık belirtilerindendir.

En yaygın olan belirti aniden başlayan şiddetli baş ağrısının aylar, hatta haftalar içerisinde yükselen bir trend içerisinde sürekli olarak artmasıdır. Hastalığın neden kaynaklandığına dair bilimsel veriler elde olmamakla birlikte yaş almakla birlikte elli yaşının geçilmesiyle risk grubuna dahil olunmaktadır.

Daha nadir görülmekle birlikte hastalığın en ayırt edici belirtilerinden birisi olması nedeniyle deneyimlenmeye başlanılan geçici görme yetisi kaybı oldukça önemli bir belirtidir ve kesinlikle ihmale gelmez. Bu durumda en kısa sürede doktora muayene olunarak gerekli tedaviye başlanmalıdır. Çünkü herhangi bir ihmal durumunda geçici olan görme kaybı kalıcı hale gelecek ve tedavi ile düzeltilme şansı azalacaktır.

Temporal arterit tanı kriterleri

Bu hastalığı net ve kesin olarak tespit edecek, sadece bu hastalığa has ayırt edici tanı kriteri ortaya koyabilecek bir tanı yöntemi henüz bulunamamıştır. Kişideki trombosit sayısının artmış olması ve C-reaktif proteininin yükselmiş olduğu eğer yukarıda bahsetmiş olduğumuz hastalık belirtileriyle beraber görülüyorsa hastada bu rahatsızlığın bulunduğu yönünde değerlendirilir.

Bunun dışında hastalıkta tanı kriteri olarak kullanılabilecek temporal arter üzerindeki ultrasonografi ve biyopsisi hastalığın teşhisinde kullanılan yöntemlerdendir. Biyopside ve ultrasonografi vaskülit (iltihaplanma) görülürse ve diğer belirtilerde varsa hastalık teşhis edilmiş olmaktadır.

Çoğunlukla temporal arter biyopsisi teşhis için kullanılmaktadır. Biyopsi işlemi kadar uygulayan hekimin bu hastalık üzerindeki bilgisi de oldukça önemli bir olgudur. Ameliyathanede ve lokal anestezi altında gerçekleştirilen biyopsinin kesin sonuç vermesi en az üç santimlik arter kesiti alınmalı ve alınan bu parçanın bir kısmı değil, mutlaka tamamı üzerinde inceleme yapılmalıdır. 

Temporal arterit tedavisi

Temporal arterit ilaçlarla tedavi edilmektedir. Özellikle gözü besleyen damarlarda iltihaplanma neticesi geçici ve kalıcı görme yetisi kaybı yaşanabileceği için teşhis ve tedavide kesinlikle geç kalınmamalıdır. Kortikosteroid ile başlayan tedavi ilerleme kaydedildikçe metotreksat ilave edilerek devam ettirilir. Daha hafif yoğunlukta yaşayan yastalar için prednizol tedavisi de işe yaramaktadır. Hastalık ilk birkaç gün içerisinde tedaviye cevap vermeye başlar ve çoğunlukla kişilerde bir ay içerisinde semptomlarda belirgin ve hissedilir bir azalma meydana gelmektedir.

Tedavi sonrası görünüm

Tedavi kişinin durumu, hastalığın derecesine göre bir ile iki yıl içerisinde nihayete erer. Doğru dozajda ilaç tedavisi hastalığın tekrarlamasını engellemektedir ama tedavi esnasında olması gerekenden daha az dozaj kullanımı, kullanılan doz miktarını hızlı bir şekilde azaltmak kişide dengesizliklere neden olduğu gibi hastalığın tekrar görülme ihtimalini de oldukça artırmaktadır.

(2 votes, average: 2,50 out of 5)

Loading...